Het verdriet van Christcurch

Onderweg naar Christchurch verblijf ik een dagje in Waipara. Door de aardbevingen van 2010 en 2011 zijn veel hostels in Christchurch gesloten. Degenen die nog open zijn, zitten al snel vol. De stad is misschien gehavend, maar veel mensen komen via Christchurch Airport het land binnen. En ook nu nog is er veel te zien in de stad, misschien zelfs wel meer...

Ik kan dus moeilijk een plek vinden in de stad. Ik wil er graag een paar dagen blijven om wat tijd te besteden aan mijn kunst en mijn blog bij te werken. Ook wil ik zien wat er nog over is van de stad die ik me herinner. Na wat zoeken weet ik een dag later dan ik van plan was een bed in een goed hostel te vinden. Vijf dagen zal ik in deze overhoop liggende, maar fanatiek opkruipende stad verblijven.

Ik had me eigenlijk voorgenomen geen blog te schrijven over Christchurch, zoals ik ook bij Melbourne niet heb gedaan. Soms is het fijn om even een paar dagen niet te schrijven. Maar de stad is te belangrijk om niets over te zeggen en er gebeurt teveel. 

Vanuit Waipara (waar je prachtig in verbouwde treinwagons kunt slapen) rijd ik via Amberley (waar ik een dag eerder bij Brew Moon erg lekkere biertjes dronk) naar de kerk van Christus. Ik ben zenuwachtig, merk ik. Wat zal ik aantreffen, wat zal nog over zijn van de kathedralen? Over de Anglicaanse kerk in het centrum wordt veel gesproken. Net buiten het centrum staat echter nog een kathedraal, een Rooms Katholieke dit keer. 

Als ik de stad binnenrijd, herken ik de stad niet terug. Het centrum is verdwenen. New Regent Street (een gezellig straatje met historische winkelpanden) bestaat nog, de oude tram rijdt weer. Maar Cathedral Square is weg. De plek bestaat, maar de cathedraal ligt in puin. De toren is weggehaald, omdat er teveel gevaar opleverde om het ding te laten staan. Het achterste stuk van het middenschip staat nog, maar je kijkt vanaf de straat zo naar binnen. 

De kathedraal is buiten werking gesteld. Deconsecrated, noemt men dat. Ontheiligd, misschien komt dat in de buurt. Als je dat niet doet, mag je er niet aan komen. Men weet niet wat men ermee aanmoet, platgooien of restaureren. De aartsbisschop wil de boel neerhalen, want voor een restauratie heeft het bisdom geen geld. Maar het is een icoon van de stad, het kloppende hart van de grootste stad van het Zuidereiland. Velen willen het niet kwijt. 

Realistisch gezien moet de kerk ontmanteld worden. Er staat zo weinig overeind dat herstel duurder uit zal vallen dan opnieuw opbouwen. En dan moet het ook nog zo gedaan worden dat de kerk een volgende aardbeving zal kunnen weerstaan. Misschien zou dat een mooi idee zijn, de kerk uit elkaar halen en met de stenen een nieuwe, veilige en moderne versie van de kerk neerzetten. Een kerk die de vergelijking met de veel mooiere katholieke kathedraal wel aankan. 

Die laatste kathedraal, daar hoor je weinig over. Er wordt niet over gesproken in reisboeken, je ziet er geen foto’s van op televisie en niemand heeft er ooit van gehoord. Het is een beetje ongepast voor wat de mooiste kerk van Nieuw Zeeland was. Maar nu is het te laat. De avond van mijn een na laatste dag in Christchurch vind ik de kerk terug. Ik dacht al dat de kerk met de grond gelijk was gemaakt, maar dat blijkt niet het geval. 

Wat maakt die katholieke kathedraal nou zo mooi? Het is de grootsheid van het gebouw, de twee torens van de gevel, de koepel in het midden, het middenschip met twee zijbeuken die een kruis vormen, de pilaren langs drie van de gevels. Deze kerk had ambitie, lef, uitstraling. Hij had midden in de stad aan een wijds plein moeten staan. Hier in Christchurch moest hij het doen met een industrieterrein en twee grote supermarkten. Het anglicanisme verdient in deze Engelse kolonie tenslotte het hoogste toneel...

Als ik de volgende dag de kathedraal bezoek om foto’s te maken, zie ik de schade. De koepel is verwijderd, net als de twee torens. Er zitten grote scheuren in de muren en de zijbeuken worden overeind gehouden door op elkaar gestapelde containers. Deze kerk is niet te redden.

Hij zal, nadat iedereen zijn tranen heeft kunnen laten, omlaag worden gehaald en weggevoerd. En niemand, behalve de katholieken die er trouwden, afscheid namen en baden, zal ‘m missen. 

De ochtend na mijn aankomst zit ik in de lounge te werken op mijn computer. Het Franse meisje van de balie komt binnen om een nieuwe medewerkster uit te leggen hoe alles werkt. Ik kan dat mens, denk ik, en dan weet ik het. Het is Kirsty, het Engelse meisje dat ik in Collingwood leerde kennen en die Robin en mij mee op sleeptouw nam naar Farewell Spit en Takaka. 

Ze werkt drie en een halve dag bij de receptie voor inwoning, gratis eten en internet. Met dagen van 9 tot 9 is dat toch al snel 36 uur, en dus niet bijster goed betaald. Mooie deal heeft het hostel daaraan...

We spreken af bij te kletsen als ze klaar is met werken. Ik zorg voor bier en Kirsty voor de sigaretten. Zij drinkt wel, maar ik rook niet. Ook een mooie deal, maar het is bijna altijd leuk om mensen terug te zien die je eerder ontmoette. We spreken elkaar geregeld de dagen erna, bezoeken de nieuwe kartonnen kathedraal en gaan op de laatste avond nog wat drinken. Ik merk dat ik na de eerste avond een beetje ben uitgepraat...

Gelukkig zijn er meer mensen in het hostel, zoals Alexandra. Ze vertelt honderduit over hoe ze haar laatste vriend aan de kant heeft gezet en naar Nieuw-Zeeland is gekomen om haar ex-vriend op te zoeken, met het idee dat het tussen hen weer goed komt. Helaas zit dat er niet in en blijft ze met een gebroken hart achter. Hij wil zelfs nauwelijks met haar praten, al komt dat wellicht door zijn nieuwe vriendin. Nu moet ze weer terug naar huis, kijken of het met haar laatste vriend nog wat wordt. Ik heb met haar te doen, al moet ik er ook een beetje om lachen. Zoveel vissen in de zee, daar hoef je niet voor naar de andere kant van de wereld te reizen. 

Ach, ze knuffelt graag en dat is ook mijn hobby. De vierde avond rijden we met een paar mensen richting het park om de verlichte lampionnen te bekijken. Het is de laatste avond, dus onze laatste kans. Eerder op de dag was het noodweer en daardoor heeft iemand besloten dat het beter is dat de lichtjes op deze laatste avond uitblijven. Zo staan we in het donker te kijken naar wat we vermoeden lampionnen te zijn. Met het licht aan was het vast prachtig geweest. Het is jammer, maar Alex heeft het koud en ik heb nog een arm over...

Vroeger had Christchurch een mooie kunstmarkt naast het kunstcentrum. Dat centrum wordt gerestaureerd (uitstekend, maar pas in 2015 weer open) en de markt is nu ergens in een buitenwijk. De Botanische Tuin had ook gekund. 

Ik fiets naar de Racecourse. Het is een heel eind, maar het is ook de weg naar Arthur’s Pass, dus kan ik mooi een beetje afkijken. De markt valt tegen. Sommige kraampjes zijn leuk (bakkerijtjes, biologische boeren, kunstenaars), maar veel plekken zijn leeg. Er wordt rommel verkocht met een antiek prijskaartje eraan. De kunst die er te zien is komt regelrecht uit een cursus van Bob Ross. Er is veel eten te krijgen, maar het is allemaal vet.  Iemand bakt oliebollen die niet als oliebollen te herkennen zijn. Een mevrouw verkoopt palacinta, een Tsjechische lekkernij. Maar die pannekoeken komen toch uit Hongarije?

De markt doet me verlangen naar Salamanca, de markt der markten in Hobart. Het geeft me een verloren gevoel en ben blij dat ik hier niet tussen hoef te staan. Sommigen staan achter hun kraam alsof ze de hele dag nog geen klant hebben gezien. Naast de markt wordt Nationale Japandag gevierd.  Ook leuk...

Samen met Kirsty bezoek ik de nieuwe kathedraal, een driehoekig juweel van karton en plastic. Het schijnt zo sterk te zijn dat het zeker vijftig jaar blijft staan. Het dak van het gebouw is van enorme geplastificeerde kartonrollen gemaakt. Aan de straatzijde heeft het een groot doorschijnend mozaïek van driehoeken in rood, groen, geel, wit en blauw. Het geeft een gewijde sfeer. 

Wie religieus is, kan me vast volgen als ik zeg dat een gebouw een gebed kan zijn. Elke moskee is een gebed, al zijn de woorden niet altijd even vaardig gekozen, maar voor kerken geldt dit ook. Een moskee is tenslotte een kerk en een synagoge en vice versa. Hiermee zijn velen (vooral gelovigen) het niet eens, wat geen probleem is, ware het niet dat ze ongelijk hebben. Een godshuis is een godshuis en in elk van de bouwsels zal de lieve heer vast een luisterend oor hebben. Vaak is het een buitenstaander die de lijnen ziet die verbinden en verdelen. 

Deze kathedraal is een gebed. Laten we alle bijzondere praatjes over karton, aardbeving en dergelijke even buiten beschouwing, dan is deze plek er een van rust, van nadenken, van woorden die mooi zijn omdat ze waar zijn, niet omdat ze netjes klinken na elkaar. Deze plek nodigt uit om even te gaan zitten en te begrijpen waarom geluk een kwestie is van acceptatie, van jezelf, van je goede en slechte kanten, en van een ander. Voor de een zal daar een god bij horen, voor de ander is het besef onderdeel te zijn van iets groters genoeg. 

Het hoort bij deze nieuwe stad. De kunst op straat, dat de gaten opvult die vallen door gesloopte gebouwen. Het groen dat de schouders ophaalde toen de aarde begon te schudden. De ideeën om opnieuw te beginnen, maar nu beter. Nergens in Nieuw Zeeland voel je onderhuids zoveel levenslust als juist hier. Christchurch heeft iets van Berlijn, Brussel, Rotterdam, waar de kunst de stad vernieuwt...