Carnarvon

Port Arthur, de hel op aarde. Hier werd je naartoe gestuurd als je als veroordeelde in de kolonie de fout inging. Port Arthur is een vreemde plek. Zovelen kregen hier een laatste kans, zovelen wisten hem niet te grijpen. Van strafkolonie werd het eind 19e eeuw een vissersdorp onder de naam Carnarvon. Men schaamde zich voor het verleden en wilde die uitwissen door de naam van de plek te veranderen. Hebben ze dat met heel Tasmanië niet ook gedaan?

De oude strafkolonie werd gedeeltelijk ontmanteld en woningen voor vrije kolonisten werden gebouwd. Er was echter ook nieuwsgierigheid. Waar was de plek waar zovelen hadden geleden? Al snel kwamen mensen kijken naar wat er over was van de strafkolonie. De naam werd weer terug veranderd en gebouwen werden opgeknapt. En nu? Het is een stille plek geworden, een kruising tussen herdenkingsplaats en openluchtmuseum. Vreemd genoeg is het ook de populairste toeristenattractie van het eiland...

Als je Port Arthur bezoekt, word je gedwongen de tijd te nemen. Je krijgt een rondleiding en een korte cruise. En dan zijn er nog twee musea en veel gebouwen en ruïnes uit de tijd van de strafkolonie en het vissersdorp. Wat me vooral verbijstert is dat deze plek 150 jaar geleden zo anders was. 

De rondleiding is informatief, de rondleider maakt zijn ingestudeerde grapjes over walabipoep en er wordt gelachen. Toch weet hij het leed dat zovelen hier hebben ondergaan voelbaar te maken. Hij vertelt zijn verhaal op het grasveld waar vroeger gecricket werd en wijst de gebouwen aan. We gaan nergens naar binnen, dat mogen we straks zelf doen. 

Ik loop naar een huisje waar een familie vrije kolonisten in heeft gewoond. Dit soort 19e-eeuwse cottages hebben iets lieflijks en lijken rechtstreeks uit een sprookje weggetrokken. Het geeft het terrein iets romantisch, waardoor ik even moeite heb me voor te stellen wat hier allemaal gebeurd is. Er staan bloemen in de tuin en appelbomen in het veld ernaast. In de verte zie ik de stenen toren van de kerk. Even denk ik dat ik in een Engels dorpje ben beland. 

In de Separate Prison ben ik dat romantische idee snel weer kwijt. Voor hen die zich bleven misdragen, restte slechts eenzame opsluiting. Maar dit werd ver doorgevoerd. De gevangene mocht buiten de kerkdienst niets zeggen, tenzij hem wat gevraagd werd door een bewaker of diens meerdere. In de kerk stond elke gevangene in een apart hokje, met alleen zijn ogen boven de rand uit komend.

Als de gevangene buiten zijn cel kwam, moest hij een zak over zijn hoofd dragen om herkenning te voorkomen. De gevangene had geen naam, maar een nummer. Hij werd afgebroken en de gedachte was dat op de naakte fundamenten van het menszijn dan weer een nieuwe persoon gebouwd kon worden. Velen werden er gek. 

Ik maak een tochtje per boot. In de baai ligt een eilandje met graven erop. Het heet Ille des Morts of Isle of the Dead. Vele doden liggen hier, die nooit meer weg zouden komen uit Port Arthur.

De vrije kolonisten en het personeel van de strafkolonie werden op het hoogste gedeelte begraven met mooie grafstenen.

Veroordeelden werden lager ten ruste gelegd, maar zonder steen. Tot in de dood werd je je plek gewezen. Later mochten ook gevangenen een steen, maar dan moest er wel voor betaald worden. 

Op het eiland ligt ook een priester begraven. Hij gaf zijn leven om de ziel van de gevangenen gezond te houden. Op de nacht van zijn overlijden reed de zieke priester te paard vele kilometers in de stromende regen om een stervende te bedienen. Dit werd helaas zijn dood. Zijn vrouw en kinderen kregen niets van de kerk en moesten zelfs het huis verlaten voor de opvolger van hun man en vader (ik vraag me meteen af wat dat voor 'n man moet zijn geweest). Zie hieronder zijn graf. 

Het is mooi dat deze plek bewaard wordt, want hier wordt een waarheid verteld over de oorsprong van Australië. Het is gebouwd over de rug van arme Engelsen, die soms niet anders konden dan een brood te stelen. Je kunt zeggen dat er sprake was van een verholen soort slavernij (veroordeelden waren gedwongen kosteloos te werken voor vrije kolonisten). Daar tegenover staat dat velen door de industriële revolutie werkeloos, ongeschoold en straatarm raakten. Ze bungelden aan de onderkant van de samenleving  en hadden geen kans op een beter leven. In de kolonieën konden ze een vak leren, hun vrijheid terugwinnen en een beter leven opbouwen. 

Tegenwoordig is het geen probleem om uit te komen voor het verleden van je familie. Sommigen vinden hun Convict-verleden zelfs een eer. De zorg waarmee men dit verleden bewaart en toegankelijk maakt is hier wellicht een voorbeeld van...

Als ik terug ben van de cruise, bezoek ik de ruïnes van de Penitentiary. Ik krijg het gevoel alsof ik in een romeinse stad rondloop. Maar dan zie ik de panelen ernaast met foto’s van hoe het was. Alles is zo recent, zo dichtbij. Er leven geen mensen meer die het hebben meegemaakt, maar wel mensen die mensen hebben gekend die nog wisten hoe het geweest moet zijn via een oom of opa. 

Ik fiets terug. Morgen moet ik door naar het Noorden. 

Als het morgen is, kijk ik naar buiten. Ik heb het hostel voor mezelf en eigenlijk wil ik er best nog een dagje van genieten. Bovendien stroomt het van de regen en er staat een stormachtige wind. En ik heb nog zoveel te doen op de computer, want die blogs schrijven zich niet zelf. 

Later op de dag klaart het weer een beetje op. Ik bezoek wat vreemde rotsformaties langs de kust niet ver van het hostel. Het zijn net tegels die in de zee weglopen. Tesselated pavement, noemen ze dat. Ik heb geen idee of het iets met Texel te maken heeft. 

Ik loop langs de kust richting Doo-town. Ik heb niet door dat alle huizen hier een naam hebben met Doo erin. Misschien moet ik beter opletten. De zon schijnt, het regent en het hagelt. Vier seizoenen in een dag, waar ken ik dat van? Ik eet een pizza bij een eettentje, loop verder langs het strand (opletten voor vogeleieren en pinguins) en bezoek het Blowhole. Dat is een gat in de grond waar water uit spuit. Helaas is het weer ruig genoeg, maar doen de golven niet mee. Ik loop weer terug naar huis, want zo voelt het een beetje. Maar morgen zal ik toch echt vertrekken. 

Ik laat nog even een plaatje zien van hoe dicht de zee bij de zee komt bij Eaglehawk Neck. Het is misschien negentig meter...